หม้อนึ่งฆ่าเชื้อ (Autoclave)
หลายคนคงเคยเดินเข้าออกโรงพยาบาล
หลายคนอาจจะเคยใช้บริการห้องพักของโรงพยาบาล
และแน่นอนว่าได้ใช้เครื่องไม้เครื่องมือต่างๆ ของโรงพยาบาลเป็นแน่ไม่มากก็น้อยล่ะค่ะ
แต่ว่าถ้าไม่เคยก็ต้องขอแสดงความยินดีและขอให้สุขภาพดี สุขภาพแข็งแรงแบบนี้ตลอดไปนะคะ
ใช่แล้วค่ะ เรากำลังจะพูดถึงเครื่องไม้เครื่องมือในโรงพยาบาลค่ะ
เราอาจจะรู้ว่าเครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่พี่ๆ
พยาบาลหรือคุณหมอกำลังใช้ทำหัตถการให้เรานี้เค้าต้องผ่านการฆ่าเชื้อมาแล้วเป็นอย่างดี
แต่เคยสงสัยและอยากรู้ต่อกันมั้ยคะว่าในกระบวนการฆ่าเชื้อนั้น เค้าทำกันอย่างไร
ใช้เครื่องมือใดในการฆ่าเชื้อ ดีและปลอดภัยกับเราๆ มากแค่ไหน
วันนี้เราจะพาไปรู้จักกับเครื่องที่ว่านี้กันค่ะ
เจ้าเครื่องที่รับหน้าที่อันยิ่งใหญ่นี้
คือ หม้อนึ่งฆ่าเชื้อ (Autoclave) โดยจะใช้ไอน้ำร้อนและแรงดันสูง เพื่อที่จะทำให้สิ่งของที่นึ่งแล้วอยู่ในสภาพที่ปราศจากเชื้อ
จึงนิยมใช้เครื่องนี้ในการฆ่าเชื้อซึ่งเป็นเชื้อทางชีวภาพค่ะ
ทั้งนี้ก็เพื่อกำจัดและป้องกันการปนเปื้อนนั่นเอง
หลักการทำงานของหม้อนึ่งฆ่าเชื้อ
(Autoclave)
หลักการทำงานของเครื่องค่อนข้างต้องเป็นไปตามข้อกำหนดค่ะ เพราะการทำความสะอาดให้ปราศจากเชื้อนั้นเป็นเรื่องที่ค่อนข้างซีเรียสทีเดียว
และหลักการทำงานของหม้อนึ่งฆ่าชื้อนี้คือ
เอาสิ่งของหรืออุปกรณ์ที่ต้องการฆ่าเชื้อมาไว้ในห้องที่อุณภูมิและแรงดันของน้ำสูงกว่าปกติซักพักนึงคะ
การนึ่งฆ่าเชื้อโดยทั่วไปจะใช้สภาวะอุณหภูมิ 121 องศาเซลเซียส แรงดันไอน้ำ 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว
และใช้เวลานึ่ง 15 นาที และหากนึ่งนานกว่านี้
หรือใช้ความร้อนมากกว่านี้ อาจจะทำให้อุปกรณ์ที่เป็นโลหะเกิดความเสียหาย
เป็นสนิมเร็ว สึกกร่อนเร็วกว่าปกติ และอายุการใช้งานสั้นลงค่ะ
นี่คือเฉพาะในส่วนของหม้อนึ่งนะคะ ยังไม่รวมการที่จะต้องตั้งค่าอุณหภูมิห้อง และทิ้งไว้สักพัก
ก่อนที่จะนำสิ่งต่างๆ เข้านึ่งฆ่าเชื้อค่ะ
ชนิดของหม้อนึ่งฆ่าเชื้อ
หม้อนึ่งฆ่าเชื้อแบบมีระบบดูดให้เป็นสุญญากาศก่อนและหลังนึ่ง (Vacuum) หม้อนึ่งฆ่าเชื้อระบบนี้
จะมีหม้อนึ่งขนาดใหญ่ ซึ่งมักจะใช้ในโรงงานอุตสาหกรรมค่ะ
จึงมักจะเกิดปัญหาจากขนาดห้องนึ่งคือ แรงดันไอน้ำไม่สามารถไล่อากาศออกได้หมด
ทำให้การนึ่งไม่ถึงระดับการฆ่าเชื้อได้เท่าที่ต้องการ
ดังนั้นจึงต้องมีระบบดูดอากาศออกจากห้องก่อนแล้วค่อยใช้แรงดันไอน้ำร้อน ในการนึ่ง
เครื่องนึ่งระบบนี้จะมีหม้อต้มให้เกิดไอน้ำแยกต่างหาก ไม่รวมอยู่ในห้องนึ่ง
โดยจะฉีดไอน้ำทำให้ห้องนึ่งมีสภาวะความร้อนและแรงดันไอน้ำตามที่ต้องการได้อย่างรวดเร็วค่ะ
ซึ่งจะช่วยยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์ต่างๆที่นำมานึ่งให้ยาวนานกว่าการนึ่งด้วยเครื่อง
Autoclave และระบบ Gravity เพราะของที่นึ่งแล้วจะสัมผัสความร้อนในช่วงเวลาที่สั้นกว่าค่ะ
พาดพิงถึงการนึ่งด้วยระบบ
Gravity แล้ว มาดูข้อมูลกันสักนิดค่ะ
ซึ่งการนึ่งด้วยระบบนี้ปัจจุบันมี 2 แบบ
โดยดูจากการที่ทำให้ของที่นึ่งแห้งเป็นหลัก ได้แก่
แบบเก่า
: ระบบของการทำให้แห้งใช้ความร้อนทำให้ของที่นึ่งแห้งโดยใช้เวลาประมาณ
30-60 นาทีดังนั้นวัสดุบางอย่างอาจจะมีลักษณะ
และมีคุณสมบัติเปลี่ยนไปและทำให้อายุการใช้งานสั้นลง เพราะได้รับความร้อนมากเกินไป
แบบใหม่
: ระบบการทำให้แห้งจะมีตัวดูดอากาศจากภายนอกที่เย็นกว่าเข้าสู่อีกห้องหนึ่ง
โดยผ่านแผ่นกรอง ขนาดรูพรุน 0.2 ไมครอน
อากาศที่เย็นกว่าจะไล่อากาศและไอน้ำที่ร้อนกว่าซึ่งอยู่ภายในห้องนึงสู่หม้อต้ม
การใช้เวลาในการทำให้แห้งจึงสั้นกว่า แต่จะต้องเปลี่ยนแผ่นกรองบ่อยๆ
เพราะความชื้นที่เกาะอยู่กับของที่นึ่งจะออกไปไม่หมด
การเลือกใช้หม้อนึ่งฆ่าเชื้อ
การเลือกใช้หม้อนึ่งฆ่าเชื้อโดยทั่วไปแล้วก็จะมีหม้อนึ่งหลายแบบหลายประเภทค่ะทั้งนี้ก็เพื่อทำงานได้คลอบคลุมและมีประสิทธิภาพ
ดังนั้นแล้วการเลือกใช้หม้อนึ่งจึงขึ้นอยู่กับสิ่งของที่จะนึ่งด้วยค่ะ
ซึ่งหม้อนึ่งฆ่าเชื้อที่ใช้ไอน้ำมีหลักการอยู่ 4 แบบ ที่ใช้กับอุตสาหกรรม อุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์อาหารทั้งแบบภาชนะที่เป็นกระป๋อง
เป็นขวดแก้ว ภาชนะที่เป็นพลาสติกอ่อน หรือแข็ง
และการนึ่งแบบนี้ส่วนมากจะใช้กับอุสาหกรรมยาผู้ป่วย เครื่องมือแพทย์ในโรงพยาบาล
ของเสียหรืออุปกรณ์ที่ผ่านการใช้งานทางการแพทย์ค่ะ
ลักษณะของหม้อนึ่งฆ่าเชื้อที่ดี
1.) อุณหภูมิที่ใช้ในการนึ่งควรอยู่ในช่วง 105-123
องศาเซลเซียส สูงสุดไม่เกิน 135 องศาเซลเซียส
และไม่ควรน้ยยกว่านี้
2.) ความมานยำของอุณห้ภูมิ ควรจะอยู่ที่ไม่เกิน + / -
0.1 องศาสเซลเซียส
3.) ความดันสูงที่หม้อนึ่งสามารถทำได้คือไม่ควรเกิน 26
ปอนด์ต่อตารางนิ้ว
4.) ระบบการปล่อยความดันออกควรจะมีแผ่นกรองเพื่อไม่ให้เกิดการปนเปื่อนจากภายนอกห้องนึ่ง
5.) พื้นผิวภายในและภายนอกตู้ควรทำมาจากวัสดุที่ทนความร้อนได้สูง
โดยเฉพาะส่วนที่เป็นพลาสติก
6.) มีระบบควบคุมความปลอดภัยเพื่อป้องกันอุณหภูมิและความดันสูงเกินความต้องการ
ประโยชน์ของหม้อนึ่งฆ่าเชื้อ
การนึ่งฆ่าเชื้อหรือเครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่เกิดการปนเปื้อนหรือติดเชื้อทางชีวภาพ
ใช้สำหรับนึ่งฆ่าเชื้อด้วยไอน้ำและแรงดันสูง โดยสิ่งที่สามารถนำมาฆ่าเชื้อ ได้แก่
1.) เครื่องมือที่เกิดการปนเปื้อน
หรือเครื่องมือที่นำไปใช้เกี่ยวข้องกับจุลินทรีย์
2.) สิ่งเพราะเลี้ยงหรือหัวเชื้อที่ปนเปื้อนแบคทีเรีย
หรือเชื้อรา ไวรัส
3.) อุปกรณ์อื่นๆ ที่เกิดการปนเปื้อน เช่น กระดาษผ้า
เสื้อผ้า หลอดทดลองต่างๆ ถุงมือ เป็นต้น
4.) ตัวอย่างเนื้อเยื่อสัตว์ทั้งที่เกิดและไม่เกิดการติดเชื้อ
สิ่งที่ไม่ควรนำมานึ่ง
ได้แก่ สารแผ่รังสี พลาสติก สารละลายที่ระเหยได้หรือสารเคมีที่มีฤทธิ์กัดกร่อน
กระบวนการขั้นตอนในการนึ่งฆ่าเชื้อนั้นมากมายจริงๆ
นะคะกว่าจะออกมาให้ราได้ใช้เครื่องมือต่างๆ ได้อย่างปลอดภัย
แต่เห็นคุณภาพแบบนี้แล้วก็หายห่วงค่ะ
ก็อปกรุณาให้เครดิต ด้วยนะค่ะ
9-5-2561
